EMDR wordt in Duitsland niet vergoed
Door Iva Bicanic
In de rubriek ‘EMDR over de grens’ interviewt Iva Bicanic telkens een voorzitter of een ander sleutelfiguur van een EMDR-beroepsvereniging buiten Nederland. Deze keer is het Peter Liebermann. Hij is psychiater en was zeven jaar voorzitter van EMDRIA Germany. Sinds twee jaar maakt hij deel uit van de Executive Committee Board van EMDR Europe. Nadat hij jarenlang in een traumacentrum van een ziekenhuis werkte, is hij sinds elf jaar werkzaam in zijn eigen praktijk in Leverkusen.
Hoe ben je in aanraking gekomen met EMDR?
“Na afronding van de opleiding geneeskunde was ik zoekende naar een baan. Door mijn Joodse achtergrond was ik bijzonder geïnteresseerd in trauma en de gevolgen van de naziperiode. Tijdens een workshop ontmoette ik Arne Hofmann, die op weg was EMDR-trainer te worden. Mijn ervaringen met EMDR in de praktijk werden doorslaggevend om ermee door te gaan. In 1997 werd ik facilitator, daarna trainer. Arne en ik zijn de founding members van de Duitse afdeling van de EMDR International Association (EMDRIA), die in 1999 is opgericht. Vanaf 1997 bestaat het EMDR Institut Deutschland; het grootste opleidingsinstituut in Duitsland. Duistland telt 30.000 psychotherapeuten waarvan er naar schatting 10.000 zijn getraind in EMDR. Het borgen van de kwaliteit van EMDR is een uitdaging.”
Hoe hebben je ervaringen met EMDR zich verder ontwikkeld?
“Ik heb EMDR-therapie gegeven aan patiënten met een dissociatieve stoornis. Dat doe ik nog steeds, maar door ervaringen met patiënten die ‘decompenseerden’ ben ik een stuk voorzichtiger geworden in het direct toepassen ervan. Het is te simpel om te zeggen: ‘doe het gewoon’. En het is ook niet zo dat er één oplossing bestaat voor alle patiënten. Nu bereid ik patiënten goed voor. Toch heeft zeker niet iedereen stabilisatie nodig. Het hangt af van de individuele behoeftes aan stabilisatie en van beschikbare krachtbronnen; die moeten vooraf worden geïnventariseerd.”
Wat biedt EMDRIA Germany aan haar leden?
“De vereniging telt 1800 leden. Daarvan is 95 procent EMDR-practicioner. Er bestaan in Duitsland maar liefst drie organisaties die zich met trauma bezighouden. Dat zijn de Duitstalige Vereniging voor Psychotrauma, de Vereniging Trauma en Dissociatie en EMDRIA Germany. Therapeuten kiezen bewust voor één vereniging en halen dan het maximale uit het aanbod van die vereniging. Daarom heeft de vereniging zoveel practicioners. Onze leden krijgen voor tachtig euro per jaar toegang tot het Journal of EMDR Practice and Research, toegang tot bijeenkomsten, een nieuwsbrief en korting op het jaarlijkse congres.”
Wat zijn volgens jou de verschillen tussen EMDR in Duitsland en Nederland?
“Toen ik supervisor was in het grensgebied, kreeg ik vaak Nederlandse supervisanten. Mij viel op dat jullie in Nederland het proces eerder afbreken – dat wil zeggen: ‘back to target’ gaan – en dat er in Nederland meer gedragstherapeutisch wordt gewerkt. In Duitsland laten we het proces meer gaan.”
Wat zijn de uitdagingen van de Duitse EMDR-vereniging?
“Ondanks de PTSS-richtlijnen bestaat binnen veel Duitse instellingen weerstand tegen de toepassing van EMDR. Dat komt omdat therapeuten meestal psychoanalytisch of gedragstherapeutisch zijn geschoold. Onderzoek naar effectiviteit kan daar verandering in brengen. Hoewel we wel participeren in een Europees onderzoek naar de effectiviteit van EMDR bij depressie, is EMDR in Duitsland jammer genoeg onvoldoende in de wetenschap ingebed. Daarnaast is er strijd over erkenning van EMDR door verzekeraars. Slechts drie behandelingen komen nu in aanmerking voor vergoeding: cognitieve gedragstherapie, psychoanalyse en de psychodynamische interventies. Het behandelplan is de kwaliteitsmeting; het is een uitdaging hoe je EMDR daarin moet integreren. De meeste therapeuten geven wel EMDR, maar noemen het niet in hun behandelplan omdat het anders niet wordt vergoed. Mogelijk gaat het verzekeringssysteem dit jaar veranderen en zal EMDR als officiële behandeling erkend worden. Dit zou een enorme stap voorwaarts zijn voor EMDR in Duitsland.”