De VEN vierde op 12 december 2013 een netwerk- en jubileumavond vanwege haar tienjarig bestaan. Gedurende de feestelijke avond vertelde VEN-lid van het eerste uur Ad de Jongh over de nieuwste, meest revolutionaire ontwikkeling binnen EMDR: de Flashforwards. Na de pauze vond er een discussie plaats met de circa 175 aanwezige leden op basis van stellingen die Joany Spierings inluidde met ‘Het Scheppingsverhaal van EMDR’.
Door Wendy Kok
De feestelijk aangeklede netwerkavond gaat van start met de Flashforward-lezing van Ad de Jongh. Een Flashforward is het meest catastrofale beeld wat iemand denkt te zullen kunnen overkomen: de grootste rampfantasie, de kern van iemands anticipatieangst. Als je die kern ‘eruit’ weet te halen, wat blijft er dan nog over van de angst? Iris Engelhard deed een tweetal studies met EMDR gericht op Flashforwards en ontdekte dat de helderheid en de emotionaliteit van de beelden verminderden, onder invloed van de door oogbewegingen veroorzaakte werkgeheugenbelasting.
De ontdekking dat EMDR dus niet alleen kan worden toegepast op herinneringen uit het verleden, maar even goed op toekomstige rampfantasieën, is misschien wel de meest revolutionaire ontwikkeling op EMDR-gebied van de laatste jaren.
Tijdens de presentatie toont Ad een filmpje van een jonge vrouw met vliegangst die, al snel na EMDR gericht op Flashforwards, het uiterst nare beeld van zichzelf in een neerstortend vliegtuig überhaupt niet meer in haar geheugen kan terugvinden. Omdat de Flashforward was verdwenen, was ook het idee om in het vliegtuig te stappen ineens veel minder beladen! Ad geeft vervolgens nog meer voorbeelden, waaruit blijkt dat de behandeling van de Flashforward uiterst effectief kan zijn in de behandeling van angststoornissen.
Ad vertelt dat in een EMDR-behandeling gericht op iemands Flashforward het belangrijk is het targetbeeld zo concreet mogelijk te maken. Vaak gaat het om een beeld van de ramp achter de ramp. Dus niet ‘de spin op mijn lijf’, maar ‘de spin die in mijn vagina kruipt’, of nog erger… De NC bij een dergelijk beeld is standaard: ‘Ik ben machteloos’, je bent immers niet bestand tegen de rampfantasie. En natuurlijk dienen daarna de Future Template en de Video Check, niet te worden vergeten.
De toepassing van EMDR gericht op iemands Flashforward betreft vooralsnog vooral angstklachten. Een gebied waar veel winst te behalen valt. De vraag is wat dit kan gaan betekenen voor het gebruik van het klassieke fobie-‘protocol’ of de ‘linksom’-benadering. Er is wetenschappelijk onderzoek nodig om de effectiviteit van de behandeling van angst volgens deze ‘aanvliegroutes’ te vergelijken.
Toekomst van EMDR
In de pauze van de netwerkavond voeren de aanwezige leden geanimeerde gesprekken. Onder hen ook de jongere leden Inge, Evelien, Floor, Lidwien, Rahav, Nienke en Chris die filosoferen over de toekomst van EMDR. Ze verwachten dat EMDR nog veel meer zal worden toegepast en dat de neuropsychologische kant meer aandacht gaat krijgen. Er gaat duidelijk een hoopvol geluid uit van de jongere garde: geen urenlange sessies ‘navelstaren’ meer! En er gaat vast een EMDR-App komen. Ook verwachten de jonge leden dat EMDR een duidelijkere plek zal krijgen in de aanpak van werkgerelateerde problemen. Bovendien zullen we, door experimenteel onderzoek, meer te weten komen over de werkingsmechanismen, waardoor de toepassingsmogelijkheden van EMDR zullen toenemen. Daarnaast spreken ze de hoop uit dat de onterechte angst voor EMDR bij behandelaren zal verdwijnen. EMDR zal eerder in de opleidingen aan de orde komen. Zo krijgen studenten op de universiteit nu wel te horen over Imaginaire Exposure, maar niet over EMDR. Bovendien verwachten de jonge collega’s dat er een geïntegreerd aanbod van EMDR, Schematherapie en Cognitieve therapie zal ontstaan.
Discussie over de toekomst
Na de pauze luidt Joany Spierings een zaaldiscussie in aan de hand van Het Scheppingsverhaal van EMDR In de daarop volgende discussie met de leden staat de toekomst van de VEN centraal: een openbaar debat over mogelijke toekomstplannen voor de VEN, wat de zaal al snel op zijn kop zet. Welke kansen liggen er op het gebied van automatisering? Is gezichtsherkenning bij het inloggen op de VEN -website een goed idee? Willen we nu wel of niet die ‘EMDR App’? Kan de Flashforward niet gewoon op internet als e-health? Nee, vindt een deel van de zaal als antwoord op deze laatste vraag, de therapeut is onontbeerlijk en moet goed blijven nadenken.
Andere toekomstvragen gaan over de positie van de VEN: waar staat de VEN in de politisering van de gezondheidszorg? Moet de VEN zich bezig houden met de inhoud en voor de politiek aansluiten bij grote verenigingen als de NVGzP, NVVP, NIP? of moet de VEN juist geld uittrekken voor een professionele lobbyist? De VEN zou kunnen uitrekenen wat wij met EMDR besparen voor verzekeraars en politiek, vindt een deel van de zaal. Protestgeluiden zijn belangrijk, de zorgverzekeraar bemoeit zich veel te veel met de inhoud van de therapie. Bovendien is meer onderzoek naar EMDR bij andere diagnoses broodnodig, dan hebben we het bewijs aan onze kant.
Andere opties uit de zaal zijn onder meer: Hoe staat het met de Future Templates voor de VEN? Is het verstandig om EMDR-leertherapie op te nemen in het traject tot het practitionerschap? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat EMDR eerder in de opleidingen onder de aandacht wordt gebracht? Een grote variëteit van meningen. Stof genoeg om over na te denken, de komende tien jaar.
Het VEN-bestuur kan terugkijken op een zeer geslaagde en inspirerende jubileum-netwerkavond.